Minister Christianne van der Wal (voor Natuur en Stikstof) heeft in de Kamerbrief van vrijdag 10 februari 2023 meer duidelijkheid gegeven over de gebiedsgerichte aanpak van het kabinet. In de brief geeft ze uitleg over de werkwijze en de gevolgen voor de afspraken over het landbouwakkoord, het transitiefonds, voorkeursrecht en extern salderen.

Het kabinet werkt aan een wetswijziging om de stikstofdoelen naar voren te halen. Dit betekent dat de stikstofuitstoot van de landbouw in 2030 al met 41 procent moet zijn gedaald in plaats van in 2035. Verder maakt ze de bekend dat de piekbelastersaanpak in april start en dat de industrie ook stikstof moet reduceren.

Piekbelasters

De staat van de natuur, de knellende situatie van PAS-melders en het belang van urgente maatschappelijke ontwikkelingen maken dat het kabinet heeft besloten om met 3000 piekbelasters – (zowel agrarische als industriële ondernemingen) in gesprek te gaan om de stikstofemissie zeer fors te reduceren. Deze bedrijven krijgen de mogelijkheid om de stikstofuitstoot aanzienlijk terug te brengen door hun bedrijfsvoering te verduurzamen, te verplaatsen of te stoppen. Omdat dit grote impact heeft op ondernemers worden zij ondersteund in het maken van hun keuze, onder meer met een website, persoonlijk advies en financiële  regelingen. Deze worden de komende periode verder uitgewerkt en afgestemd met provincies en gemeenten, betrokken sectoren en de Europese Commissie.

Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties plus

Het kabinet is op dit moment bezig met de ontwikkeling van de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties plus (Lbv-plus). Deze regeling wordt opgesteld naar analogie van de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv), maar zal een financieel ruimhartiger vergoeding kennen.

Veehouders die gebruik hebben gemaakt van de Lbv/Lbv-plus kunnen omschakelen naar een nieuwe economische activiteit op de bestaande locatie of een nieuwe locatie. Vanuit het gebruik van de Lbv/Lbv-plus geldt daarbij als voorwaarde dat de huidige agrarische activiteit geheel moet worden beëindigd en dat daarmee minstens 85% reductie blijvend moet worden gerealiseerd.

De omschakeling van veehouderij naar andere activiteiten zoals akkerbouw kan nadelig uitwerken voor de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. Daarom moet de ondernemer zelf vooraf aantonen dat bij de nieuwe activiteit de waterkwaliteit niet achteruitgaat.

Maatregel Gerichte Aankoop-2

In aanvulling op het bestaande instrumentarium werkt het kabinet aan een Maatregel Gerichte Aankoop-2 (MGA-2). Dat betreft een bijgestelde versie van de recent afgelopen Regeling provinciale aankoop veehouderijen (Rpav). Daarnaast wordt gewerkt aan een regeling voor steun voor bedrijfsverplaatsing.

Het streven is om voor uiterlijk begin april helderheid te kunnen geven over de beschikbaarheid en openstellingsperiode van de verschillende instrumenten van het Rijk en medeoverheden.

Verder relevant:

• De minister wil weer een vergunningplicht voor intern salderen en andere ‘stikstofgerelateerde wijzigingen’ invoeren. Zo kunnen initiatiefnemers aantonen dat zij toestemming hebben voor hun activiteit, kunnen toezichthouders vaststellen of de activiteit conform de wettelijke kaders wordt uitgevoerd en kunnen bevoegde gezagen via beleidsregels voorwaarden stellen aan intern salderen, bijvoorbeeld ten aanzien van latente ruimte.
• 2025 en 2028 blijven fungeren als ‘ijkmomenten’. In die jaren gaat het kabinet bekijken of het op schema ligt, of dat er meer tijd nodig is om de doelen te behalen.
• Daarnaast onderzoekt het ministerie of er een juridisch houdbaar alternatief voor de KDW als omgevingswaarde in de wet kan worden gevonden, waarbij de staat van de natuur beter tot uitdrukking komt in deze waarde. Dit is ook een advies van Remkes dat het kabinet heeft overgenomen.
• Minister Van der Wal wil meer grip op extern salderen. Ze scherpt de afspraken aan om te voorkomen dat overheden elkaar verrassen met transacties op basis van extern salderen, zoals bij de opkoop van boerderijen door Schiphol om stikstofruimte te bemachtigen. Het kabinet zet in op een generieke verhoging van het afroompercentage naar 40 procent, zodat daadwerkelijk stikstofemissie wordt gereduceerd.
• Het kabinet zet zich maximaal in om de schade te vergoeden die PAS-melders ondervinden en heeft daarvoor een schadeloket ingericht. Op 23 december jl. is de Kamer geïnformeerd dat het kabinet voor de schadevergoedingen aan PAS-melders een onafhankelijke commissie instelt die de individuele schadeverzoeken zal beoordelen. De aansprakelijkheid van de Staat en de eventueel uit te keren schadevergoeding worden per individuele ondernemer beoordeeld. Schade die het gevolg is van andere besluiten, zoals bijvoorbeeld een eventuele last onder dwangsom in een handhavingsprocedure, valt daar in ieder geval niet onder.

Kort samengevat kunnen we concluderen dat er nog volop onduidelijkheid en onzekerheid is rondom het stikstofdossier. Als ondernemer is het daarom moeilijk om goede keuzes voor de lange termijn te maken. Wij als Locis Adviseurs kunnen mogelijk met u meedenken en zoeken naar kansen. Neemt u gerust contact met ons op.